علائم مسمومیت غذایی و درمان آن

 علائم مسمومیت غذایی و درمان آن

گاهی مسمومیت غذایی به خاطر نَشستن دستان قبل از غذا اتفاق می افتد.اکثر اوقات، مسمومیت جزئی است و پس از چند روز از بین می رود.تنها کاری که می توانید بکنید این است که منتظر بمانید تا بدنتان از شر میکروبی که باعث بیماریتان شده خلاص شود.اما برخی از انواع مسمومیت ها ممکن است جدی باشد و نیاز به پزشک پیدا کنید .

علائم مسمومیت غذایی می‌توانند براساس منبع عفونت، متفاوت باشند. مدت زمان لازم برای آشکار شدن علائم نیز به منبع عفونت بستگی دارد و ممکن است از ۱ ساعت تا ۲۸ روز متغیر باشد. موارد متداول مسمومیت غذایی معمولا شامل حداقل ۳ مورد از علائم زیر است:

درد و گرفتگی شکمی

درد شکمی در ناحیه زیر قفسه سینه و بالای لگن احساس می شود. در موارد مسمومیت غذایی، ارگانیسم های مضر می توانند سمومی را تولید کنند که دیواره داخلی معده و روده ها را تحریک می کنند. این شرایط می تواند به شکل گیری التهاب در معده منجر شود، که ممکن است درد در ناحیه شکم را موجب شود.

افراد مبتلا به مسمومیت غذایی ممکن است گرفتگی در ناحیه شکم را نیز تجربه کنندف زیرا عضلات شکم منقبض می شوند تا حرکات طبیعی روده را به منظور خلاص شدن از شر ارگانیسم های مضر در کوتاه‌ترین زمان ممکن تسریع کنند.

با این وجود، درد و گرفتگی های شکمی شایع هستند و می توانند به دلایل مختلف شکل بگیرند. بر همین اساس، این علائم ممکن است به تنهایی نشانه ای از مسمومیت غذایی نباشند.

اسهال

اسهال در قالب مدفوع شل و آبکی توصیف می شود که سه بار یا بیشتر طی 24 ساعت رخ می دهد. این شرایط به طور معمول نشانه ای از مسمویت غذایی است.

اسهال زمانی رخ می دهد که کارایی روده برای بازجذب آب و دیگر مایعات ترشح شده طی فرایند گوارش به واسطه التهاب کاهش می یابد.

همچنین، اسهال ممکن است با علائم دیگر، مانند حس نیاز به استفاده از توالت، نفخ یا گرفتگی های شکمی همراه باشد.

از آنجایی که فرد مبتلا به اسهال آب بیشتری را نسبت به شرایط عادی از دست می دهد، در معرض خطر کم آبی بدن قرار می گیرد. در نتیجه، نوشیدن مایعات به منظور تامین آب مورد نیاز بدن اهمیت دارد.

افزون بر آب، غذاهای مایع مانند سوپ نیز می توانند به مقابله با کم آبی بدن کمک کنند و اگر قادر به مصرف غذاهای جامد نیستید، مقداری انرژی نیز برای شما تامین کنند.

برای بررسی این که با کم آبی مواجه هستید یا خیر به رنگ ادرار توجه داشته باشید. در حالت عادی رنگ ادرار باید زرد کمرنگ یا شفاف باشد. رنگ تیره یا زرد پررنگ ادرار ممکن است نشانه ای از کم آبی بدن باشد.

سردرد

سردردها بسیار شایع هستند. افراد می توانند به دلایل مختلف از جمله استرس، مصرف الکل، کم آبی بدن و خستگی دچار سردرد شوند.

به دلیل این که مسمویت غذایی ممکن است خستگی و کم آبی بدن را به همراه داشته باشد، می تواند به شکل گیری سردرد نیز منجر شود.

کم آبی بدن می تواند به صورت مستقیم مغز را تحت تاثیر قرار داده و موجب از دست دادن مایع در این اندام و کوچک شدن موقتی آن شود.

در صورت تجربه استفراغ و اسهال، که هر دو می توانند انسان را در معرض کم آبی بدن قرار دهند، احتمال تجربه سردرد هر چه بیشتر افزایش می یابد.

استفراغ

استفراغ یک مساله طبیعی برای افراد مبتلا به مسمویت غذایی است. این شرایط زمانی رخ می دهد که عضلات شکم و دیافراگم به شدت منقبض می شوند و فرد را مجبور می کنند به صورت غیر ارادی محتوای معده را بالا آورده و وارد دهان کند.

این یک مکانیسم محافظتی است و هنگامی که بدن درتلاش است از شر ارگانیسم ها یا سموم خطرناک خلاص شود، رخ می دهد. در واقع، مسمویت غذایی اغلب به شکل گیری حالت تهوع و استفراغ شدید منجر می شود.

برای برخی افراد این حالت کاهش می یابد، در شرایطی که دیگران ممکن است به طور متناوب استفراغ کردن را تجربه کنند.

اگر به طور مداوم استفراغ می کنید و نمی توانید مایعات را پایین نگه دارید، باید کمک پزشکی به منظور پیشگیری از کم آبی بدن دریافت کنید.

احساس بیماری

افراد مبتلا به مسمویت غذایی اغلب کاهش اشتها و دیگر علائم شایع ابتلا به یک بیماری مانند خستگی را تجربه می کنند. این شرایط در نتیجه واکنش های سیستم ایمنی برای مبارزه با عفونتی که به بدن حمله کرده استف شکل می گیرد.

به عنوان بخشی از این واکنش، بدن پیام رسان های شیمیایی به نام سیتوکین ها را ترشح می کند. سیتوکین ها نقش های مختلفی بر عهده دارند، اما یکی از مهم‌ترین آنها تنظیم واکنش سیستم ایمنی بدن به عفونت است. آنها این کار را با راهنمایی سلول های سیستم ایمنی که به کجا بروند و چگونه رفتار کنند، انجام می دهند.

افزون بر کمک به بدن در مبارزه با عفونت، مانند مسمویت غذایی، سیتوکین ها سیگنال هایی را به مغز ارسال می کنند و موجب شکل گیری علائمی مانند کاهش اشتها، خستگی، و درد می شوند که به طور کلی با ابتلا به بیماری پیوند خورده اند.

این مجموعه از علائم می توانند به شرایطی که «رفتار بیماری» نامیده می شود، منجر شود، زیرا فرد از تعاملات اجتماعی دوری می کند، احساس می کند به استراحت بیشتری نیاز دارد و اشتهایی برای غذا خوردن ندارد.

رفتاری بیماری یک نشانه از این است که بدن توجه خود را از فرآیندهای دیگر، مانند گوارش، منحرف کرده و مبارزه با عفونت را در اولویت قرار داده است.

تب

در صورتی که دمای بدن از محدوده عادی - 36 تا 37 درجه سانتیگراد - بیشتر شود، شما تب دارید. تب از نشانه های شایع بسیاری از بیماری ها است و به عنوان بخشی از دفاع طبیعی بدن در برابر عفونت رخ می دهد.

مواد تولیدکننده تب به نام پیروژن ها افزایش دما را موجب می شوند. آنها توسط سیستم ایمنی بدن یا باکتری های عفونی که وارد بدن شده اند، ترشح می شوند.

پیروژن ها پیام هایی را ارسال می کنند که مغز را فریب داده و این اندام فکر می کند دمای بدن سردتر از حالت عادی است. بر همین اساس، بدن گرمای بیشتری تولید می کند و گرمای کمتری از دست می دهد، از این رو، دمای بدن افزایش می یابد و در نهایت تب شکل می گیرد.

این افزایش دما به بدن در مبارزه با عفونت از طریق کشتن یا کند کردن رشد ارگانیسم هایی که به گرما حساس هستند، کمک می کند. همچنین، تب فعالیت گلبول های سفید خون را افزایش می دهد که به مبارزه با عفونت کمک می کند.

لرز

لرز می تواند به واسطه تلاش بدن برای افرایش دما شکل بگیرد. لرز موجب می شود تا عضلات به سرعت منقبض و منبسط شوند، که این شرایط گرما تولید می کند. لرز اغلب با تب همراه است، زیرا پیروژن ها بدن را فریب می دهند که بیش از اندازه سرد شده است و باید گرم شود.

تب می تواند به واسطه بیماری های مختلفی، از جمله مسمویت غذایی، شکل بگیرد، از این رو، لرز نیز یکی از علائم رایج آن است.

ضعف و خستگی

ضعف و خستگی از دیگر نشانه های شایع مسمویت غذایی هستند. این علائم به واسطه انتشار پیام رسان های شیمیایی به نام سیتوکین ها شکل می گیرند.

افزون بر این، کاهش میزان غذای مصرفی به واسطه کاهش اشتها ممکن است موجب احساس خستگی در فرد بیمار شود.

ضعف و خستگی هر دو از علائم رفتار بیماری هستند، که به بدن در استراحت و اولویت بندی بهتر کمک می کند.

آنها می توانند از علائم بیماری های دیگر نیز باشند. در نتیجه، زمانی که با ضعف و خستگی مواجه هستید، بهترین کار گوش دادن به بدن و استراحت کردن است.

حالت تهوع

حالت تهوع احساس ناخوشایندی است که بر اساس آن به نظر می رسد در شرف استفراغ کردن هستید، اگرچه ممکن است این اتفاق به واقع رخ دهد یا خیر.

در شرایطی که حالت تهوع هنگام مسمومیت غذایی طبیعی است، اما این شرایط به دلایل مختلفی می تواند شکل بگیرد، که از آن جمله می توان به میگرن، بیماری حرکت، و غذا خوردن بیش از اندازه اشاره کرد.

حالت تهوع مرتبط با مسمویت غذایی به طور معمول پس از یک تا هشت از یک وعده غذایی شکل می گیرد.

حالت تهوع به عنوان یک سیگنال هشدار دهنده عمل می کند، که به بدن اجازه می دهد از گوارش چیزی بالقوه خطرناک آگاه شود.

دردهای عضلانی

هنگامی که با یک عفونت، مانند مسمویت غذایی، مواجه هستید، امکان تجربه دردهای عضلانی وجود دارد. این شرایط به دلیل آن شکل می گیرد که سیستم ایمنی فعال شده و موجب التهاب می شود.

طی این فرآیند، بدن هیستامین، یک ماده شیمیایی که به گشاد شدن رگ های خونی کمک می کند و اجازه می دهد گلبول های سفید بیشتری برای مبارزه با عفونت منتقل شوند، ترشح می کند.

هیستامین به افزایش جریان خون به مناطق آلوده بدن کمک می کند. در کنار مواد دیگر درگیر در واکنش سیستم ایمنی، از قبیل سیتوکین ها، هیستامین می تواند به بخش های دیگر بدن رفته و گیرنده های درد را تحریک کند.

این شرایط می تواند بخش های خاصی از بدن را نسبت به درد حساس‌تر سازد و به شکل گیری دردهای مبهم منجر شود.

علائم مسمومیت غذایی خطرناک عبارتند از:

اسهالی که بیش از ۳ روز ادامه داشته باشد؛

تب بالاتر از ۳۹ درجه؛

اِشکال در دیدن یا صحبت کردن؛

علائم کم‌آبی شدید بدن که ممکن است شامل خشکی دهان، ادرار ناچیز (یا نداشتن ادرار) و اشکال در بلع مایعات باشد؛

ادرار خونی.

اگر به هر یک از علائم بالا دچار شدید، فورا با پزشک‌تان تماس بگیرید.

چه چیز باعث مسمومیت غذایی می‌شود

اکثر مسمومیت‌های غذایی به یکی از ۳ علت اصلی زیر اتفاق می‌افتند:

باکتری‌ها

باکتری‌ها رایج‌ترین علت مسمومیت غذایی هستند. برخی از باکتری‌های خطرناک عبارتند از ای‌کولای، لیستریا و سالمونلا. از بین آنها سالمونلا مهم‌ترین عامل موارد جدی مسمومیت غذایی در ایالات متحده است. طبق گزارش CDC، حدود ۱ میلیون مورد مسمومیت غذایی (شامل نزدیک به ۲۰ هزار مورد بستری در بیمارستان) را می‌توان به عفونت ناشی از سالمونلا نسبت داد. کامپیلوباکتر و سی.بوتولینوم (بوتولیسم)، دو باکتری کمتر شناخته‌شده و بالقوه کشنده هستند که ممکن است در غذای ما کمین کنند.

انگل‌ها

مسمومیت غذایی ناشی از انگل‌ها به‌اندازه‌ی مسمومیت غذایی ناشی از باکتری‌ها متداول نیست اما انگل‌هایی که از طریق غذا منتشر می‌شوند، هنوز هم بسیار خطرناک هستند. توکسوپلاسما، انگلی است که اغلب در موارد مسمومیت غذایی دیده می‌شود. این انگل معمولا در جعبه‌ی ادرار گربه وجود دارد. انگل‌ها می‌توانند سال‌ها در دستگاه گوارش شما زندگی کنند، بدون آنکه به وجودشان پی ببرید. با این حال درصورتی‌که انگل‌ها در روده‌ی افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و همچنین خانم‌های باردار ساکن شوند، آنها را در معرض عوارض جانبی خطرناکی قرار می‌دهند.

ویروس‌ها

مسمومیت غذایی ممکن است توسط ویروس نیز ایجاد شود. نورو ‌ویروس که به ویروس نورواک نیز معروف است، هر سال باعث بیش از ۱۹ میلیون مسمومیت غذایی می‌شود. در موارد نادر این ویروس می‌تواند کُشنده باشد. ساپو ویروس، روتا ویروس و آسترو ویروس نیز علائم مشابهی ایجاد می‌کنند اما شیوع کمتری دارند. ویروس هپاتیت A، یک بیماری جدی است که می‌تواند از طریق غذا منتقل شود.

مسمومیت غذایی چگونه درمان می شود:

مسمومیت غذایی معمولا در خانه درمان می‌شود و اغلب موارد آن در عرض ۳ تا ۵ روز برطرف خواهند شد.

اگر به مسمومیت غذایی دچار شدید، بسیار مهم است که مایعات کافی مصرف کنید تا بدن‌تان کاملا هیدراته بماند. نوشیدنی‌های ورزشیِ سرشار از الکترولیت در آب‌رسانی به بدن مفید هستند. آب‌ میوه و آب نارگیل نیز می‌توانند کربوهیدرات‌های از دست‌رفته را به بدن‌تان بازگردانند و به رفع خستگی کمک کنند.

از کافئین اجتناب کنید، چون ممکن است باعث تحریک دستگاه گوارش‌تان شود. چای‌های بدون کافئین با گیاهان آرامش‌بخشی مانند بابونه، نعناع و قاصدک می‌توانند معده‌ی به‌هم‌ریخته‌‌ی شما را آرام کنند.

داروهای بدون نسخه‌ مانند ایمودیوم و پپتوبیسمول به کنترل اسهال و فرونشاندن تهوع کمک می‌کنند. با این حال شما باید قبل از استفاده از این داروها با پزشک‌تان مشورت کنید، چون بدن برای خلاص شدن از شر سموم، از اسهال و استفراغ استفاده می‌کند. همچنین استفاده از این داروها ممکن است شدت بیماری را پنهان کند و باعث شود که مراجعه به پزشک را به تأخیر بیندازید.

افرادی که دچار مسمومیت غذایی می‌شوند، باید استراحت کافی نیز داشته باشند. در موارد شدید مسمومیت غذایی ممکن است لازم باشد برای رفع کم‌آبی بدن بیمار، در بیمارستان به او سرُم تزریق شود. در موارد بسیار وخیم مسمومیت غذایی ممکن است لازم باشد شخص مدت طولانی‌تری در بیمارستان بستری شود تا به‌طور کامل بهبود بیابد.

غذاهایی که بهتر است در هنگام مسمومیت غذایی مصرف کنید:

بهتر است تا هنگامی که اسهال و استفراغ‌تان برطرف شود، مصرف غذاهای سفت و جامد را محدود کنید و در عوض با خوردن غذاهای ملایم و کم‌چرب که به‌راحتی هضم می‌شوند، به‌آرامی به رژیم غذایی معمول‌تان برگردید. مواد غذایی زیر برای شما مفیدند:

کراکرهای نمکی

ژلاتین

موز

برنج

بلغور جو دوسر

آب مرغ

پوره‌ی سیب‌زمینی

سبزیجات آب‌پز

نان تُست

نوشابه‌های بدون کافئین

آب‌میوه‌ی رقیق

نوشیدنی‌های ورزشی

زنجبیل

زنجبیل، دارویی بسیار عالی برای درمان تقریبا تمام انواع مشکلات گوارشی و مسمومیت غذایی است، نوشیدن یک فنجان چای زنجبیل پس از خوردن ناهار یا شام از سوزش سر دل، تهوع و سایر علائم همراه با مسمومیت غذایی جلوگیری می شود.

برای تهیه چای زنجبیل، یک قاشق چایخوری زنجبیل رنده شده را در یک فنجان آب به مدت چند دقیقه جوشانده و کمی شکر یا عسل را به آن اضافه کنید.

سرکه سیب

سرکه سیب طبیعی دارای یک اثر قلیایی در متابولیسم بدن بوده و می تواند نشانه های مختلف مسمومیت غذایی را کاهش دهد. این ماده غذایی با تسکین فوری دستگاه گوارش و از بین بردن باکتری ها در درمان مسمومیت بسیار موثر است.

دو قاشق غذاخوری سرکه سیب را در یک فنجان آب گرم مخلوط کرده و قبل از غذا آن را بنوشید،

همچنین می توانید به طور مداوم دو تا سه قاشق چایخوری سرکه سیب رقیق شده میل کنید. 

دانه شنبلیله و ماست

ماست خواص ضد میکروبی دارد و با باکتری های عامل مسمومیت غذایی مبارزه می کند، به علاوه، دانه شنبلیله در درمان دردهای شکمی موثر است که ترکیب دانه شنبلیله و ماست در تسکین فوری درد معده و رفع استفراغ کمک می کند.

یک قاشق چایخوری دانه شنبلیله را با یک قاشق چای خوری ماست ترکیب کرده و آن را بخورید. (نیازی نیست که دانه های این گیاه را بجوید)

لیمو

خواص ضد التهاب، ضد ویروسی، و خواص ضد باکتریایی لیمو می تواند در درمان مسمومیت کمک زیادی کند، اسید لیمو در از بین بردن باکتری های ایجاد کننده مسمومیت غذایی موثر است.

کافی است تا کمی شکر را به یک قاشق چایخوری آب لیمو اضافه کرده و آن را دو تا سه بار در روز بنوشید، همچنین ترکیب آب گرم با لیمو برای تمیز کردن سیستم گوارشی موثر است.